Koncentracja to umiejętność skupienia uwagi na określonym zadaniu czy obiekcie.
Diagnoza przedszkolna - trudności z koncentracja, łatwo się rozprasza.
Różne preferencje w przyswajaniu informacji
- wzrokowcy
- słuchowcy
- kinestetycy

Zaburzenia koncentracji to temat, który jest bardzo popularny w dzisiejszych czasach, zwłaszcza wśród rodziców dzieci rozpoczynających naukę.
Nie można zapominać, że rozpraszanie się, dezorientowanie a nawet trudność w skupieniu uwagi są typowe dla większości dzieci i niekoniecznie muszą być powodem do obaw.
Można założyć, że każde małe dziecko ma problem z koncentracją.

Kiedy możemy mówić o problemach z koncentracją a kiedy mamy do czynienia z osłabieniem nastroju?
Nie ma wyraźnej granicy między normą a zespołem zaburzeń uwagi. I zanim udamy się z dzieckiem do specjalisty, warto przyjrzeć się jego otoczeniu oraz jak spędza ono większość czasu, czy warunki zewnętrzne nie pomagają mu w rozproszeniu uwagi.
Do czynników zakłócających koncentrację należą przede wszystkim:
 
    • stres,
    • zmęczenie,
    • brak snu,
    • nadmiar obowiązków,
    • uciekające myśli, brak umiejętności zorganizowania pracy,

Zbyt wiele czas-u przed telewizorem, lub telewizor włączony w tle, mogą utrudniać docieranie informacji z zewnątrz do dziecka. Na temat negatywnego wpływu urządzeń elektronicznych na rozwój dziecka powstało wiele badań i publikacji. Jednogłośnie mówią one, że smartfon, tablet i telewizor przyczyniają się do powstawania zaburzeń uwagi. Nie oznacza to jednak, że rodzic ma zupełnie odciąć dziecko od elektroniki. W dzisiejszych czasach jest to raczej niemożliwe. Warto zastanowić się, jak zorganizować czas dziecka, by korzystało z urządzeń w minimalnej ilości.

Problemy z koncentracją a zabawa
Kolejnym ważnym aspektem jest zabawa dziecka. Jeśli jest ono otoczone ogromną ilością zabawek, to przeważnie nie potrafi się nimi bawić. Otacza się ono przedmiotami i jest mu trudno coś wybrać. Bierze raz jedną, raz drugą rzecz do ręki, ale nie ma zabawy, odgrywania ról. Im mniej zabawek w zasięgu wzroku dziecka, tym większy wysiłek musi ono włożyć w zaplanowanie zabawy, zmuszając tym samym szare komórki do pracy.

Organizacja pokoju dziecięcego ma wpływ na koncentrację!

Zdrowa dieta i ruch poprawiają koncentrację

Trening koncentracji - tylko przez zabawę
Zabawy i gry ćwiczące koncentracje
Wszelkie proste zabawy klockami również doskonale wpływają na wzmocnienie koncentracji i skupienia. Doskonały sposób to układanie wież z klocków.
Bardzo cennym ćwiczeniem na koncentrację uwagi jest odtwarzanie rytmu.
Palcem po plecach
Poproś pociechę, aby usiadła do ciebie tyłem a następnie wypisz albo wymaluj palcem tajemniczą wiadomość na jej plecach. Ćwiczenie to będzie wymagało od twojego dziecka ogromnego skupienia. Nie zaczynaj więc od skomplikowanych rysunków, ale np. trzyliterowych wyrazów. Oczywiście wymieniajcie się rolami i zgadujcie na zmianę odczytywane z pleców wiadomości.
Rozpoznawanie dźwięków - Zabawa polega na puszczaniu maluchowi różnych nagrań i proszenie go o odgadnięcie co na nich słychać.
Puzzle - doskonała zabawa i trening koncentracji oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Wszelkie łamigówki dla dzieci, labirynty, wyszukiwanie różnic między obrazkami sprawdzą się jako ćwiczenie na koncentrację dla najmłodszych.
Memory - gra, w której należy zapamiętać pary odwróconych obrazków. Kto zbierze więcej par, ten wygrywa. Znakomity trening pamięci, koncentracji u dziecka. Przy okazji radosny czas spędzony w rodzinnym gronie.
Dobble
Wszelkie gry: planszowe, karciane, szachy, warcaby - jak najbardziej wskazane. Rozwijają dzieci w wielu aspektach, są doskonałym ćwiczeniem pamięci i koncentracji. Pobudzają wyobraźnię dzieci, koordynację wzrokowo - ruchową, myślenie, wzbogacają słownictwo.
Rysowanie oburącz - kreślenie obrazka obiema rękami pobudza powstawanie połączeń między półkulami mózgu, co doskonale wpływa na koncentrację u dziecka.
Dziecko siedząc lub stojąc, obrysowuje w powietrzu kształt leżącej ósemki. Powinno mieć prostą rękę w łokciu, a wzrok powinien podążać za kciukiem. Ćwiczenie musi być wykonywane wolno, ale płynnie. Dziecko wykonuje je od 3 do 7 razy jedną i drugą ręką. Dzięki temu poprawi się koncentracja, gdyż nastąpi synchronizacja półkul mózgowych.
"Detektyw" - ćwiczenie, w którym musimy przygotować obrazek lub zdjęcie i kilka pytań do niego (np.do zdjęcia zrobionego w restauracji możemy podać pytania: ile jest stolików w restauracji na zdjęciu, ile osób na zdjęciu ma brązowe włosy itp.). Dziecko przygląda się zdjęciu przez minutę i stara się zapamiętać jak najwięcej szczegółów, następnie odwracamy obrazek i zadajemy pytania.
Żonglowanie- by móc bardzo efektywnie trenować zarówno wzrok (widzenie peryferyjne), jak i umysł. Przerzucając piłeczki nasze półkule współpracują i synchronizują swoją pracę, co w efekcie przyczynia się do budowy nowych połączeń między nimi, a to, jak już wiemy, w sposób naturalny wspomaga jakość pracy mózgu.
Układanie pytań - zadanie, które oprócz ćwiczenia na koncentrację, stymuluje sprawność językową i wyobraźnię. Oglądamy obrazek i układamy do niego jak największą liczbę pytań (co robią osoby na obrazku? gdzie odbywa się akcja? jaka jest pora roku? jaki kolor mają rzeczy na obrazku? itp., itd.)
Wymyślane historyjki - osoba dorosła rozpoczyna opowiadanie bajki jednym zdaniem. Kolejne zdanie dopowiada dziecko. Ważne, żeby każde następne zdanie było kontynuacją poprzedniego, aby historyjka była spójna. Żeby było ciekawiej, bajkę możemy rysować w trakcie opowiadania. dziecko będzie bardziej skupione i zaciekawione grą.
Zapamiętywanie - podajemy dziecku listę 10 rzeczowników i polecamy, by z naszej listy zapamiętało wszystkie pojazdy/owoce/kolory itp. Takie ćwiczenie doskonale kształtuje również pamięć słuchową dziecka oraz umiejętność kategoryzacji.
Zagadki dla dzieci - poszukiwanie odpowiedzi do zagadki to doskonały trening umysłowy, podobnie jak tworzenie samej zagadki. Oprócz ćwiczenia koncentracji kształtujemy umiejętność definiowania pojęć.
kolorowanki z instrukcją - dane elementy trzeba pokolorować zgodnie z przypisanym oznaczeniem.
rysowanie element po elemencie i łączeniu kropeczek, z których ma powstać jakiś obrazek. Świetną zabawą jest również odrysowywanie szablonów.
Bystre oczko
Podczas codziennych spacerów, wycieczek tramwajem, pociągiem czy samochodem zadawaj swojemu dziecku zadania - wyzwania z poleceniem “znajdź”. Rywalizujcie między sobą, kto szybciej odgadnie zadany element. Poszukiwania mogą dotyczyć nie tylko obiektów z otoczenia, ale również tych ukrytych na skomplikowanych ilustracjach.
Czytanie bajek
Jak najdłużej kontynuuj rytuał czytania bajek przed snem. Nawet jeśli Twoje dziecko chodzi już do szkoły podstawowej i z powodzeniem samo składa literki, wysłuchiwanie tekstu czytanego będzie świetnym treningiem koncentracji uwagi. Zadawaj pytania do tekstu. Ukierunkuj jego uwagę. Wybieraj teksty ciekawe, śmieszne, łatwe (stopniowo zwiększaj trudność).

Czytaj tekst fragmentami i zadawaj dziecku pytania odnośnie bohaterów bajki lub tego, co się wydarzyło. Niech twoje zagadki będą z czasem coraz bardziej dociekliwe i szczegółowe. Będzie to dla dziecka mobilizacja do uważnego słuchania.

Podsumowanie:
    • Należy zabawy bardziej atrakcyjne i łatwiejsze dla dziecka stosować  naprzemiennie z trudniejszymi. Stopniujmy trudność zadań i podążajmy za dzieckiem.
    • Również istotny jest czas pracy. Wybierajmy chwile, kiedy dziecko jest wypoczęte, zadowolone, odpowiednio dostosowujmy zadania do czasu skupienia uwagi dziecka, z którym pracujemy, zwracajmy uwagę na porę dnia i wcześniejsze aktywności dziecka.
    • Dbajmy o sprzyjającą atmosferę pracy i zabawy i o to, by dziecko czuło się dobrze. Wyciszeniu sprzyjać będą przede wszystkim skoncentrowani i spokojni rodzice.
    • Ważne jest, by ograniczyć wpływ bodźców, które dekoncentrują. Wyeliminujmy możliwie jak najwięcej bodźców zakłócających.  Warto odpowiednio przygotować kącik do nauki i zabawy. Mnogość zabawek, porozrzucanych rzeczy, obrazków na ścianach rozpraszają uwagę.  Bałagan dookoła = chaos w głowie. Na czas nauki lepiej też wyłączyć telewizor czy głośno grającą muzykę.
    • Trzeba pamiętać o tym, by dostarczać organizmowi odpowiednią ilość odpoczynku i snu (podczas wzmożonego wysiłku należy też pamiętać o systematycznych przerwach).
    • W myśl twierdzenia „Myślisz tym, co zjadłeś” należy dbać o zdrową, prawidłowo zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy, mikroelementy, węglowodany złożone, nienasycone kwasy tłuszczowe, a także pamiętać o regularnym piciu wody.
    • Nie można zapomnieć, że ruch to zdrowie, więc każdego dnia należy  zadbać o odpowiednią porcję ruchu i aktywności fizycznej naszego dziecka, a jeśli możemy uprawiać sport na dworze to przy okazji będzie to doskonała okazja do dotlenienia organizmu.
    • Warto rozsądnie wybierać zabawki dla naszych dzieci. Należy pamiętać, że wiele gotowych zabawek, zwłaszcza bogatych w silne bodźce dźwiękowe czy świetlne często pozbawiają umiejętności kreatywnego i twórczego myślenia i wpływają negatywnie na pracę umysłu małego dziecka. Lepiej zachęcać dzieci do tworzenia własnych zabawek , konstruować z nimi i tworzyć „coś z niczego”, a telewizor, tablet czy inne urządzenia multimedialne zamienić na gry planszowe, puzzle lub książki.
    • Należy często chwalić i nagradzać (słowami, gestem) gdy dziecku uda się osiągnąć choćby najmniejszy sukces, doceniać jego wysiłek i wkład pracy. Każdą zabawę kończmy pochwałą i nazwaniem tego, co dziecku dobrze wyszło, by zwiększyć jego motywację do dalszej pracy.
    • Dbaj o to, by spędzać czas całą rodziną – chwile spędzane z najbliższymi sprzyjają prawidłowemu rozwojowi emocjonalnemu, społecznemu i  intelektualnemu, a to pozytywnie wpływa na gotowość do wysiłku umysłowego i lepszą motywację.
    • Systematyczne ćwiczenia umysłowe również będą sprzyjać rozwojowi koncentracji uwagi.

Polecane książki, strony internetowe:
„Uwaga. Koncentruję się. Ćwiczenia na koncentrację i spostrzegawczość dla najmłodszych”
https://www.mjakmama24.pl
„Trudności z koncentracją uwagi” Helmut Weyhreter
Markowa D., Powell A., Twoje dziecko jest inteligentne. Jak poznać i rozwijać jego umysł,
Inne polecane strony internetowe:  mamadu.pl,  pinterest

oprac. mgr Wiola Baran